(powrót)
Historia Uruku jest tak stara, jak dzieje Sumeru. Początki miasta sięgają 5000 roku p.n.e. Powstały tu wtedy dwa ośrodki skupione wokół dwóch świątyń, które przez następne tysiąclecia były sercem Uruku. Pierwszą była świątynia boga Ana, zwana dziś Białą Świątynią. Drugą świątynię poświęcono Inanie i zwano ją Eanna, czyli Dom Niebios. Nazwa ta może zastanawiać, skoro to imię An oznaczało Niebo, a Inana była boginią miłości i planety Wenus. Cóż, Inana wszak również była w niebiosach, a nazwa świątyni pochodzi zapewne z okresu, gdy bóg An odchodził już w cień zostawiając rządzenie światem swoim dzieciom. Wyrazem tego był również fakt, że z czasem to świątynia Inany stała się głównym ośrodkiem kultu i władzy w mieście, a sama bogini patronką Uruku.
Uruk jako jedno miasto funkcjonował już w IV tysiącleciu i był jednym z najważniejszych miast Sumeru. Około 3200 roku w Uruku nastąpiły dwa wydarzenia. Po pierwsze właściwie od nowa wybudowano Eannę, czyniąc ją znacznie większą i piękniejszą. Po drugie wtedy pojawiło się pismo klinowe. Chociaż w innych miejscach pojawia się ono prawie w tym samym momencie, to jednak przypuszcza się, że to w Uruku wynaleziono pismo. Możliwe, że impulsem do tego była właśnie budowa nowej świątyni, której wzniesienie wymagało nowego sposobu administracji.
W okresie Dżemdet Nasr (3100-2900) Uruk, podobnie jak wiele innych miast Sumeru, powiększył swoją populację. Liczba ludności przez kilkaset lat utrzymywała się na poziomie co najmniej 50.000, czyniąc z Uruku największe miasto świata.
W XXVII w. miastem władał Gilgamesz, który przejął władzę zwierzchnią nad Sumerem pokonawszy króla Kisz ok. 2650 r. Po około 80 latach Uruk stracił ją na rzecz Ur. Ok. 2320 roku miasto zdobył Lugalzagezi, król Ummy, i przeniósł tu swoją stolicę. Wkrótce jednak został pokonany przez Sargona, a Uruk stał się częścią Królestwa Akadyjskiego. Gdy w Mezopotamii pojawili się Gutejczycy, Uruk ok. 2200 r. uzyskał niepodległość. W 2120 król Utuhengal pokonał Gutejczyków i stał się władcą Sumeru. Po jego śmierci władza nad krajem przeszła jednak ponownie do Ur. Przez następne 100 lat Uruk był częścią Królestwa Ur.
Upadek Królestwa III Dynastii z Ur oraz odejście w przeszłość języka i częściowo kultury Sumerów, nie wpłynął specjalnie na los miasta. Przetrwało napływ Amorytów, by na kolejne 250 lat być niezależne pod rządami lokalnej amoryckiej dynastii. Ok. 1770 Uruk został zajęty przez Hammurabiego i stał się jednym z głównych miast Babilonii, by przez kolejne 1200 lat dzielić jej losy. W czasach kasyckich i chaldejskich królów nie tylko w Babilonie, ale także w Uruk wznoszono nowe pałace i świątynie, czego przykłady widać na rekonstrukcjach poniżej.
Potem miasto było również znaczącym ośrodkiem w czasach Persów i Seleucydów. Dopiero w państwie Partów Uruk stracił na znaczeniu. Po 300 r. n.e. miasto było w większości opuszczone. Ostatecznie opustoszało po podboju arabskim.
Upadek miasta mógł być spowodowany zmianą biegu Eufratu. W dawnych czasach płynął na pn-wsch od miasta, dziś płynie na pd-zach. Niewykluczone, że w czasach partyjskich kontrola nad korytem Eufratu osłabła. Po jakiejś dużej powodzi Eufrat mógł się ustabilizować w nowym korycie, nawet o kilometry oddalonym od pierwotnego.
Powyżej widać zdjęcie dziwnej budowli o nieznanej funkcji. Niektórzy sądzą, że mieszkańcy Uruku uważali, że tu jest zejście do podziemi i właśnie tu Gilgamesz zaglądał do Świata Zmarłych. Poniżej plan miasta i rekonstrukcja budowli pałacowych oraz świątyni Anu. Pochodzą one z czasów nowobabilońskich i achemenidzkich. Czy w czasach sumeryjskich pałac wyglądał podobnie? Myślę, że można przyjąć takie założenie.
