RZYM

Początki Rzymu były nader skromne. Prawdopodobnie w VIII w. całe państwo tworzyło 27 wsi rozrzuconych na siedmiu wzgórzach i ich okolicach. Tworzyły coś na kształt konfederacji, by dzięki współpracy wyciągnąć jak największe korzyści ze świetnej strategicznie lokalizacji. Korzystając z położenia nad dogodnym brodem na Tybrze i na drodze handlowej między Etruskami na północy a koloniami greckimi na południu, oraz kontrolując Solną Drogę wzdłuż rzeki, Rzym bogacił się i rozrastał.

RZYM - centrum świata

RZYM - miasto cementowych domów

POMPEJE - zastygłe w popiele

armia - niezwyciężone legiony

W tamtych czasach w Rzymie panowali królowie, najpierw rodzimi, a w VI w. etruscy. W tym też okresie ludność miejscowa zaczęła się mieszać z napływową, głównie z Etruskami i Sabinami. Do roku 500 Rzym powiększył się do około tysiąca km kw., podporządkowując sobie okoliczne gminy na równinie Lacjum. Jednak dopiero po bitwie w 338 r. udało się Rzymowi zapanować twale nad całym Lacjum i podporządkować wszystkie plemiona Latynów. Do tego czasu Rzym zdążył przeżyć kryzys gospodarczy, obalenie monarchii, długoletnią wojnę z etruskim miastem Weje i splądrowanie przez Celtów. Widać, że droga ku potędze nie była gładka.

(Wikipedia: Rzym, królestwo, Latynowie, Italikowie, Galowie, Sabinowie, Etruskowie)

Kiedy w kolejnych latach Rzym przyłączył Etrurię, Kampanię i Samnię, stanął oko w oko z najgroźniejszymi w Italii przeciwnikami - koloniami greckimi i Kartaginą. Z Grekami poradzili sobie w miarę łatwo, chociaż Syrakuzy Archimedesa broniły się długo. Dużego strachu napędził im Pyrrus, który postanowił wspomóc pobratymców z Italii, jednak po kilku pyrrusowych zwycięstwach musiał się wycofać. Po tych zwycięstwach rozpoczęła się rywalizacja z Kartaginą o Sycylię. Zmagania trwały 23 lata, aż w końcu Kartagińczycy poddali się, oddając Sycylię, Korsykę i Sardynię.
Wkrótce Kartagina postanowiła odzyskać utracone ziemie i pozycję w regionie. Armia Hannibala po przekroczeniu Alp wkroczyła do Italii. Odnosząc zwycięstwa jedno po drugim, Hannibal zdobywał coraz więcej sojuszników i dotarł wkrótce do Rzymu. Niestety, nie była mu pisana sława Aleksandra. Stojac u bram bezbronnego praktycznie miasta, Hannibal zawahał się i to go kosztowało przegraną wojnę. Kiedy wojska Kartaginy podziwiała krajobrazy w Italii, Rzymianie odbudowali armię i przeprawili ją przez morze. Po bitwie pod murami stolicy, Kartagińczycy musieli zawrzeć haniebny pokój - oddali Hiszpanię i Pd.Francję. Te zwycięstwa bardzo rozochociły Rzymian, którzy odtąd zaczęli łakomym wzrokiem patrzeć na wszystkich sąsiadów. Wkrótce zajęli Grecję i Pergamon, a potem dobili Kartaginę.

(Wikipedia: republika, Kartagina, wojny punickie, Hannibal, Pyrrus, wojna z nim, Celtoiberowie, wojna z nimi, Antioch III, i bitwa pod Magnezją, powstania niewolników, wojna ze sprzymierzeńcami)

Jak to często w takich sytuacjach bywa, zwycięzcy dowódcy zdobywali coraz większą władzę i bogactwa. Wkrótce walki o władzę zdominowały życie polityczne Rzymu. Z pewnością nie sprzyjało to spokojowi w republice, a jak sie później okazało, również jej długiemu żywotowi.
Najpierw krwawy spór o wpływy toczyli Mariusz i Sulla, potem Cezar z Pompejuszem, następnie Oktawian i Antoniusz z senatem, a na koniec Oktawian z Antoniuszem. Cztery wojny domowe na przestrzeni 55 lat, a w międzyczasie jeszcze powstanie Spartakusa i wojna z Galami Wencyngetoryksa, mogłyby zniszczyć każde państwo, lecz w Rzymie zniszczyły tylko republikę - 16 stycznia 27 r.p.n.e. powstało cesarstwo.

(Wikipedia: Grakchus, popularzy, Mariusz, Arausio, Aquae Sextiae, Vercellae, Cymbrowie, Teutoni, wojny domowe w I w., Sulla, Pompejusz, Spartakus, powstanie, Mitrydates, Pont, wojny z nim, Cezar, wojny galijskie, Wercyngetoryks, Alezja, wojna domowa, Marek Antoniusz, Kleopatra, Akcjum)

Kolejne 200 lat to okres stałego rozwoju terytorialnego, kulturalnego i gospodarczego państwa. A potem coś się zacięło - nie było już kogo łupić, bo Germanie i Persowie nie dali się pokonać i granice przestały się przesuwać. A chętnych na chleb i igrzyska było coraz więcej. Gdy pojawili się jeszcze nieproszeni goście zza Renu I Dunaju, Rzym zatrząsł sie w posadach, a cesarstwo skurczyło sie o połowę.

(Wikipedia: cesarstwo, Las Teutoburski, podbój Brytanii, Boudika, wojny z Dakami, Partowie, wojny z nimi, cesarze, Oktawian, Tyberiusz, Kaligula, Klaudiusz, Neron, rok 4 cesarzy, Wespazjan, Tytus, Domicjan, Nerwa, Trajan, Hadrian, Antoninus Pius, Marek Aureliusz, Kommodus, Septymiusz Sewer, Karakalla, Heliogabal, Aleksander Sewer, Walerian, Aurelian, Dioklecjan, Maksencjusz, Konstantyn, Julian Apostata, Teodozjusz, Honoriusz, Leon I, Romulus Augustulus)

Pod koniec IV wieku w Europie pojawili się Hunowie. Zepchnęli oni plemiona Germanów na zachód i południe, którzy w końcu musieli zapukać do bram Rzymu. W 378 roku w bitwie pod Adrianopolem Wizygoci pokonali Rzymian i zabili cesarza. Od tej pory granica właściwie była otwarta i praktycznie można już mówić o początku końca Cesarstwa Zachodniego. Za oficjalny koniec uznawany jest rok 476, kiedy został zdetronizowany ostatni cesarz zachodniorzymski, lecz data ta chyba nie ma żadnych praktycznych konsekwencji. Rzeczywisty koniec to połowa VI wieku, kiedy cesarze z Konstantynopola pogodzić się musieli z faktem, że nie odzyskają ziem na zachodzie.

(Wikipedia: przyczyny upadku, Attyla, Aecjusz, Pola Katalaunijskie, Odoaker,
wędrówka ludów: wędrówka ludów, Hunowie, Ostrogoci, Wizygoci, Wandalowie, Frankowie, Swebowie, Alanowie, Burgundowie, pieśń o Nibelungach, Anglosasi, król Artur)

Na koniec jeszcze kilka słów o akcjach militarnych Rzymu, które kwalifikują się do uznania za ludobójstwo. Kilka przykładów, chyba odbiegających od "norm wojennych" z tamtych czasów:
- Oblężenie Kartaginy przeżyło 50.000 z 500.000 mieszkańców. Sprzedano ich w niewolę.

(Wikipedia: obleżenie)

- Gdy Cymbrowie i Teutoni wkroczyli do Galii rozprawił się z nimi Mariusz. W wyniku 2 bitew oba plemiona zostały wybite, a niedobitki sprzedano w niewolę. W każdej z bitew zginęło conajmniej po 100.000 ludzi, mężczyźni, kobiety i dzieci.

(Wikipedia: Aquae Sextiae, Vercellae)

- Gdy Cezar postanowił wzbogacić swój majątek finansowy i polityczny, ruszył do Galli, gdzie było dużo kopalni złota. Po kilku latach z 5 mln Galów zabito milion, a kolejny milion sprzedano w niewolę.

(Wikipedia: podbój Galii)

- Podczas powstania Żydów z 66 i 132 roku zginęły setki tysięcy ludzi, wg źródeł historycznych nawet 1,6 mln).

(Wikipedia: powstanie 66 r., powstanie 132 r.)

- Gdy Trajan został cesarzem bardzo go zdziwił pusty skarbiec. Zarządził wtedy wojnę z Dakami, o których mówiono, ze mają dużo złota. Po zwycięskiej kampanii w Dacji zrobiło się duuużo miejsca dla weteranów z legionów.